خودروهای فرسوده مانند آدم‌آهنی‌های خطرناکی هستند که نفس شهرها را می‌گیرند و با پاگذاشتن روی راه تنفسشان، شهرها را آلوده و کثیف می‌کنند. بالابودن مصرف سوخت خودروهای قدیمی و میزان بالای تولید آلودگی‌شان برای هر شهری خطرناک و هزینه‌زاست. برای همین دولت‌ها در تلاش‌اند که پای این خودروها را از جاده‌های شهری و بین‌شهری بیرون بکشند و آنها را اسقاط کنند. اما شرایط اسقاط خودروهای فرسوده چیست؟ اصلا چه خودروهایی فرسوده محسوب می‌شوند؟ مدارک لازم برای اسقاط‌کردن آنها چیست و آیا طرحی برای تعویض‌شان وجود دارد؟
شناسایی خودروهای فرسوده
خودروی فرسوده چیست و چقدر عمر کرده است؟ به‌طور کلی، هر وسیله‌ای عمری مجاز دارد. اگر از آن سن بگذرد، دیگر فرسوده محسوب می‌شود. اما عددی کلی وجود دارد که می‌گوید، سن مجاز وسایل نقلیه، به‌طور میانگین در حدود ۲۰ سال است. البته دقت کنید که این عمر مجاز، بیشتر برای خودروهایی است که مصرفشان چندان بالا نیست. یعنی چه؟ یعنی مانند تاکسی‌ها یا اتوبوس‌ها مدام در تردد نیستند و میزان فرسودگی‌شان تاحد زیادی کمتر است. برای وسایل نقلیه‌ای که پرتردد هستند و میزان فرسودگی‌شان زیاد است، کارکرد خودرو هم در نظر گرفته می‌شود. یادتان باشد که مقوله تعیین زمان فرسودگی خودروها به شرایط فرهنگی، اقتصادی و میزان رشد فناوری هم وابسته است. برای نمونه، شاید در یک کشور با استانداردهای بالا در زمینه‌های مذکور، عمر فرسودگی وسایل نقلیه بسیار کوتاه‌تر از کشورهای دیگر باشد. بدیهی است که ایران هم کشوری پیشرفته نیست و عمر وسایل نقلیه بیشتر از متوسط ۵ سال است. در ایران، خودروهایی وجود دارند که بالای بیش از ۳۰ سال عمر کرده و هنوز در چرخه تردد هستند. این‌ها از متهمان درجه یک آلوده‌سازی هوای شهرها هستند. اما اجازه بدهید که نگاهی دقیق‌تر به سن فرسودگی خودروها در ایران داشته باشیم:
سن فرسودگی خودروهای سواری: ۲۰ سال
سن فرسودگی خودروهای سواری دولتی: ۱۵ سال
سن فرسودگی خودروهای تاکسی: ۱۰ سال
سن فرسودگی خودروهای مینی‌بوس: ۱۵ سال
سن فرسودگی اتوبوس شهری: ۱۰ سال
سن فرسودگی اتوبوس برون‌شهری: ۱۵ سال
سن فرسودگی کامیون کِشنده: ۲۵ سا
سن فرسودگی وانت: ۱۵ سال
سن فرسودگی موتورسیکلت: ۱۰ سال
خودروهایی که به این سنین می‌رسند باید مراحلی را طی کنند و اسقاط شوند. اما چه شرایط و مراحلی در این زمینه وجود دارد؟
شرایط اسقاط خودروهای فرسوده
برای اینکه مشخص شود، خودرویی فرسوده است و نیاز به ورود به فرایند اسقاط دارد، عوامل مختلفی در نظر گرفته می‌شود. برای نمونه، عوامل زیر در احتساب سن فرسودگی خودرو نقش دارند:
میزان آلایندگی وسیله نقلیه
پایین‌بودن سطح ایمنی خودرو
و… .
برای اینکه خودرویی وارد فرایند اسقاط شود، باید در دسته فرسوده‌ها قرار بگیرد. وامی هم به دارندگان این خودروها داده می‌شود تا بتوانند با سپردن خودروی خود به فرایند اسقاط و خارج‌شدن از دور، وسیله دیگری تهیه کنند. البته باید بدانید که اسقاط‌کردن خودرو هزینه‌ای در حدود ۷ میلیون تومان دارد و وامی که به صاحبان این خودروها بعد از اسقاط تعلق می‌گیرد، در حدود ۵۰ تا ۷۰ میلیون است.
طرح نقدی خودروهای فرسوده
طرح‌هایی برای از میان‌برداشتن خودروهای فرسوده در نظر گرفته شده است. این طرح‌ها، صاحبان وسایل نقلیه فرسوده را به سمت خارج‌کردن آنها از دور تردد تشویق می‌کنند. برای نمونه طرحی موسوم به «طرح نقدی» وجود دارد که طی آن، دولت از راه مراکز اسقاط خودروهای فرسوده، وسایل نقلیه را تحویل می‌گیرد و با ارزیابی لاشه خودرو و ارزشی که دارد، معادل آن، وجهی را به صاحب خودرو می‌پردازد.
چه خودروهایی می‌توانند در این طرح شرکت کنند:
خودروهای فرسوده سواری مدل ۱۳۶۱ تا ۱۳۸۵
خودروهای فرسوده وانت‌بار مدل ۱۳۶۱ تا ۱۳۸۵
خودروهای فرسوده مینی‌بوس مدل ۱۳۷۰ به قبل
خودروهای فرسوده اتوبوس مدل ۱۳۷۰ به قبل
خودروهای فرسوده کامیون مدل ۱۳۷۰ به قبل
مدارک ثبت نام خودروهای فرسوده
برای اینکه وارد «طرح نقدی» خودروهای فرسوده شوید، نیاز به ارائه مدارکی دارید. چه مدارکی؟
چون خودروهای فرسوده قدیمی هستند، دولت هم سند قطعی وسیله را می‌پذیرد و هم اسناد وکالتی مربوط به آن را.
کلیه مستندات مربوط به خودرو مانند برگه پرداخت خلافی، مالیات و عوارض خودرو هم باید ارائه شوند.
مشخصات هویتی مالک هم در سامانه ثبت‌نام نوسازی خودرو دریافت می‌شود.
مشخصات خودرو از جمله رنگ آن، شماره شاسی، شماره موتور، شماره انتظامی و… هم در سامانه دریافت می‌شود.
این مدارک باید بعد از ثبت‌نام در سامانه نوسازی ارائه شوند.
مراحل ثبت‌نام در طرح نقدی خودروهای اسقاط
مرحله نخست: برای شرکت در این طرح باید در مراکز اسقاط ثبت‌نام کنید. این ثبت‌نام از راه مراجعه حضوری به مراکز اسقاط یا مراجعه اینترنتی به وبسایت خودروهای فرسوده انجام می‌شود. نشانی سایت هم به شرح زیر است:
https://khodrofarsoodeh.com/register
مرحله دوم: در مرحله بعدی هم فراخوانی از سوی مرکز اسقاط و تحویل خودرو اعلام می‌شود.
مرحله سوم: وجهی معادل ارزش وسیله فرسوده به حساب صاحب آن واریز می‌شود.
طرح جایگزین برای اسقاط خودروهای فرسوده
طرح دیگری هم برای اسقاط خودروهای فرسوده وجود دارد. این طرح موسوم به «طرح جایگزین» است و در آن، خودروی فرسوده با وسیله‌ای جدید تعویض می‌شود.
مراحل ثبت‌نام در طرح جایگزین خودروهای فرسوده
روند ثبت‌نام برای شرکت در طرح جایگزین به شکل زیر است:
مرحله نخست: برای استفاده از این طرح هم باید در همان سایتی ثبت‌نام کنید که پیش‌تر معرفی شد. امکان مراجعه حضوری به یکی از نمایندگی‌های خودروساز هم وجود دارد.
مرحله دوم: خودروی فرسوده خود را تحویل می‌دهید.
مرحله سوم: از طرف شرکت خودروساز به بانک معرفی می‌شوید.
مرحله چهارم: وام خرید خودروی تازه دریافت می‌کنید.
مرحله پنجم: خودروی جدید به شما تحویل داده می‌شود.
البته دقت کنید که این طرح تاحد زیادی وابسته به تصمیمات و استراتژی‌های شرکت‌های خودروسازی است و نام دیگری هم دارد: «طرح حواله‌ای». این طرح نوسازی فعلا متوقف شده است و پیش‌تر هم بیشتر از سوی ایران‌خودرو انجام می‌شد و طی آن، تاکسی‌ها با خودروی سمند نو تعویض می‌شدند. برای آگاهی از طرح نوسازی خودروها باید با شرکت ایران‌خودرو تماس بگیرید و اطلاعات لازم را کسب کنید.
نظر بدهید