کالیپر ترمز (Brake Caliper) یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز خودرو است که نقش مهمی در ایمنی و کاهش سرعت ایفا می‌کند. کالیپر ترمز چیست؟ این قطعه مسئول فشار دادن لنت ترمز دیسکی به دیسک چرخ است تا خودرو متوقف شود. شناخت علائم خرابی کالیپر ترمز می‌تواند از بروز حوادث جلوگیری کرده و هزینه‌های تعمیر را کاهش دهد. در این مطلب از کارنامه به بررسی انواع کالیپر، زمان تعویض و نکات تعمیر آن می‌پردازیم.
کالیپر ترمز چیست؟
کالیپر ترمز یک قطعه فلزی است که بر روی دیسک ترمز نصب می‌شود و وظیفه فشار دادن لنت ترمز به دیسک را بر عهده دارد. این قطعه از چندین جزء اصلی تشکیل شده که با هم کار می‌کنند تا فرآیند ترمزگیری را انجام دهند.
بدنه کالیپر که معمولاً از چدن یا آلومینیوم ساخته شده، تمام اجزای دیگر را در خود جای داده است. پیستون‌ها استوانه‌های فلزی هستند که با فشار روغن ترمز به سمت لنت حرکت می‌کنند. تعداد پیستون‌ها بسته به نوع کالیپر متفاوت بوده و می‌تواند از یک تا هشت عدد باشد. لنت ترمز دو قطعه پد اصطکاکی است که در دو طرف دیسک قرار گرفته و با فشار پیستون‌ها به دیسک چسبیده و باعث کاهش سرعت می‌شوند.
گردگیر کالیپر ترمز محافظ لاستیکی است که از ورود گرد و غبار، آب و آلودگی به داخل سیلندر جلوگیری می‌کند و عمر کالیپر را افزایش می‌دهد. پین‌های لغزشی میله‌های فلزی هستند که به کالیپر اجازه حرکت می‌دهند و باید با گریس کالیپر ترمز مخصوص روغن‌کاری شوند.
وقتی راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، فشار از طریق سیستم هیدرولیک به روغن ترمز منتقل شده و روغن تحت فشار وارد کالیپر می‌شود. این فشار پیستون‌ها را به سمت دیسک هل داده و لنت ترمز دیسکی به دو طرف دیسک فشار می‌آورد. اصطکاک بین لنت و دیسک باعث کاهش سرعت خودرو می‌شود و با رها کردن پدال، فشار کاهش یافته و پیستون‌ها به حالت اولیه برمی‌گردند.
انواع کالیپر ترمز خودرو
کالیپرهای ترمز در خودروها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند. کالیپر ترمز شناور رایج‌ترین نوع است که در خودروهای معمولی استفاده می‌شود. این نوع دارای یک یا دو پیستون در یک طرف دیسک است و بدنه آن روی پین‌های لغزشی حرکت می‌کند. هنگام ترمز، پیستون لنت یک طرف را فشار داده و کالیپر خود را جابه‌جا کرده تا لنت طرف دیگر را نیز به دیسک بچسباند. این نوع هزینه ساخت و تعمیر پایین‌تر و وزن کمتری دارد و مناسب برای کالیپر ترمز جلو و کالیپر ترمز عقب خودروهای سواری است.
کالیپر ترمز ثابت در خودروهای اسپرت و پرقدرت کاربرد دارد. این نوع دارای پیستون در هر دو طرف دیسک است که معمولاً ۴، ۶ یا ۸ عدد هستند. بدنه کالیپر محکم به جای خود بسته شده و حرکت نمی‌کند، بلکه هر دو طرف به‌طور همزمان لنت را به دیسک فشار می‌دهند. این کالیپرها عملکرد بهتر، قدرت ترمزگیری بالاتر، پاسخ‌دهی سریع‌تر و خنک‌کاری بهتری دارند اما قیمت و هزینه تعمیرشان بالاتر است.
زمان تعویض کالیپر ترمز
کالیپر ترمز از قطعات بادوام است که معمولاً عمر طولانی دارد، اما در شرایط خاصی نیاز به تعویض پیدا می‌کند. اگر از اطراف کالیپر یا محل پیستون‌ها روغن نشت کند، باید فوراً تعویض شود چون این موضوع می‌تواند خطرناک باشد. زمانی که پیستون به دلیل خوردگی یا رسوب گیر کند و به حالت اولیه برنگردد نیز کالیپر باید تعویض شود.
هر گونه شکستگی یا ترک خوردگی در بدنه کالیپر نیازمند تعویض فوری است. بعد از سال‌ها استفاده، اجزای داخلی کالیپر سایش پیدا کرده و کارایی خود را از دست می‌دهند. در مناطق مرطوب یا با استفاده از نمک روی جاده‌ها، کالیپر ممکن است دچار خوردگی شدید شود.
اهمیت لنت ترمز در خودرو
لنت ترمز یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم ترمز است که مستقیماً با کالیپر ترمز کار می‌کند. بدون لنت با کیفیت، حتی بهترین کالیپر هم نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد. لنت‌ها با داشتن سطح اصطکاکی بالا، انرژی جنبشی خودرو را به گرما تبدیل کرده و سرعت را کاهش می‌دهند. لنت‌های با کیفیت از سایش زودرس دیسک ترمز جلوگیری کرده و در دماهای بالا هم عملکرد خود را حفظ می‌کنند، ضمن اینکه صدای کالیپر ترمز در دست انداز یا حین ترمز را به حداقل می‌رسانند.
صدای جیرجیر یا سایش هنگام ترمز، لرزش پدال ترمز یا فرمان، افزایش فاصله ترمز، کج شدن خودرو هنگام ترمز و ضخامت لنت کمتر از ۳ میلی‌متر از علائم فرسودگی لنت هستند. لنت ارگانیک مناسب رانندگی معمولی با صدای کمتر اما سایش بیشتر است. لنت سرامیکی عمر طولانی‌تر و گرد و غبار کمتر اما قیمت بالاتر دارد. لنت فلزی عملکرد عالی در دماهای بالا و مناسب رانندگی اسپرت دارد ولی صدای بیشتری تولید می‌کند. لنت ترکیبی نیز ترکیبی از مواد مختلف برای تعادل بین عملکرد و دوام است.
طول عمر کالیپر ترمز خودرو چقدر است؟
کالیپر ترمز معمولاً یکی از بادوام‌ترین قطعات سیستم ترمز است که با نگهداری صحیح می‌تواند تا پایان عمر خودرو بدون نیاز به تعویض کامل باقی بماند. رانندگی آرام و متعادل باعث عمر بیشتر کالیپر می‌شود که می‌تواند بیش از ۲۰۰ هزار کیلومتر باشد، در حالی که رانندگی تند با ترمزهای ناگهانی عمر آن را به ۸۰ تا ۱۵۰ هزار کیلومتر کاهش می‌دهد.
شرایط جوی نیز تأثیر زیادی دارد؛ در مناطق خشک طول عمر بالاتر است ولی در مناطق مرطوب یا ساحلی خوردگی سریع‌تر رخ می‌دهد. کالیپر اصلی معمولاً ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار کیلومتر عمر دارد، در حالی که کالیپر غیراصلی با کیفیت حدود ۱۰۰ تا ۱۸۰ هزار کیلومتر دوام می‌آورد. سرویس منظم می‌تواند عمر را تا ۳۰ درصد افزایش دهد و تعویض به‌موقع لنت ترمز، تعویض روغن ترمز هر دو سال و روغن‌کاری پین‌ها با گریس کالیپر ترمز به عملکرد روان و عمر بیشتر کمک می‌کند.
نکات مهم در تعمیر کالیپر ترمز خودرو
تعمیر و نگهداری صحیح کالیپر ترمز می‌تواند از هزینه‌های سنگین جلوگیری کرده و ایمنی شما را تضمین کند.
نکات ایمنی قبل از شروع تعمیر:
۱. ایمن‌سازی خودرو:
- خودرو را روی سطح صاف و مستحکم پارک کنید
- از جک مناسب و پایه نگهدارنده استفاده کنید
- چرخ‌های مقابل را مسدود کنید
- ترمز دستی را بکشید
۲. ابزار مورد نیاز:
- جک و پایه نگهدارنده
- آچار مناسب برای پیچ چرخ و کالیپر
- انبردست برای جمع کردن پیستون
- ظرف برای جمع‌آوری روغن ترمز
- گریس کالیپر ترمز مخصوص (حرارت بالا)
- قطعات یدکی (لنت، گردگیر، پین‌ها)
مراحل اصلی تعمیر:
۱. بازرسی و تمیزکاری:
- نشتی روغن و وضعیت گردگیر کالیپر ترمز را بررسی کنید
- پین‌های لغزشی و سطح تماس لنت را با تمیزکننده ترمز پاک کنید
- به دنبال ترک، خوردگی یا سایش غیرعادی باشید
۲. تعویض قطعات:
- لنت‌های فرسوده، گردگیر پاره شده و پین‌های سایش یافته را تعویض کنید
- پیستون را از نظر خوردگی چک کرده و در صورت نیاز کالیپر را عوض کنید
۳. روغن‌کاری و نصب:
- پین‌های لغزشی را با گریس کالیپر ترمز مخصوص (مقاوم در برابر حرارت) بمالید
- لنت‌های جدید را نصب کرده و کالیپر را با گشتاور مناسب سفت کنید
۴. تست نهایی:
- چند بار پدال ترمز را فشار دهید، سطح روغن ترمز را چک کنید و یک تست‌درایو انجام دهید
رفع صدای کالیپر ترمز:
اگر صدای کالیپر ترمز در دست انداز یا حین ترمز شنیده می‌شود:
- گرد و غبار را با تمیزکننده ترمز پاک کنید
- لنت‌های فرسوده را تعویض کرده و از لنت با کیفیت استفاده کنید
- پین‌های لغزشی را با گریس کالیپر ترمز بمالید و پشت لنت‌ها را با گریس ضد صدا روغن‌کاری کنید
- فنرها، کلیپس‌ها و گردگیر کالیپر ترمز را بررسی کرده و در صورت نیاز تعویض کنید
- اطمینان حاصل کنید کالیپر صاف نشسته و پیچ‌ها با گشتاور مناسب بسته شده‌اند
بهترین کالیپر ترمز خودرو کدام است؟
انتخاب کالیپر ترمز مناسب بستگی به نوع خودرو، سبک رانندگی و بودجه شما دارد.
| نوع برند | مزایا | معایب | مناسب برای |
|---|---|---|---|
| برندهای اصلی خودروساز (OEM) | سازگاری کامل، کیفیت تضمین شده، گارانتی معتبر | قیمت کالیپر ترمز بالاتر | خودروهای جدید یا کسانی که بهترین کیفیت را می‌خواهند |
| Brembo | معروف‌ترین برند، عملکرد عالی | قیمت بسیار بالا | خودروهای اسپرت و لوکس |
| ATE | کیفیت آلمانی، قیمت متوسط | در دسترس بودن محدود | خودروهای اروپایی |
| TRW | قطعات اصلی خودروسازان اروپایی | قیمت متوسط به بالا | انواع خودروها |
| Akebono | متخصص لنت و کالیپر، کیفیت ژاپنی | قیمت بالا | خودروهای آسیایی و اروپایی |
| برندهای داخلی | قیمت مقرون‌به‌صرفه | کیفیت متغیر | رانندگی معمولی شهری |
نوشته کالیپر ترمز چیست و چه نقشی در ایمنی و عملکرد خودرو دارد؟ اولین بار در وبلاگ کارنامه. پدیدار شد.
نظر بدهید