لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ از همان ابتدا با ابهامهای فراوانی درباره آینده بازار خودرو همراه شده است. با توجه به تغییرات تعرفهای و نرخ ارزی پیشنهادی، نگرانی بازار خودرو از سیاست ارزی دولت در بودجه ۱۴۰۵ کاملاً جدی به نظر میرسد؛ زیرا این سیاستها مستقیماً بر آینده تولید داخلی و واردات خودرو تأثیر میگذارند.
فهرست مطالب
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، با وجود آنکه مدت زمان کوتاهی از تقدیم لایحه بودجه به مجلس میگذرد و شاید تحلیل و نقد آن زود به نظر برسد، اما دولت در جدول تعرفههای واردات خودرو، دانسته یا ندانسته، تغییراتی ایجاد کرده که بحثبرانگیز است؛ حتا میتوان آن را به نوعی شیطنت نیز نامید.
لایحه بودجه ۱۴۰۵ در ظاهر با کاهش تعرفه واردات خودرو همراه است، اما این کاهش نسبت به لایحه اولیه بودجه ۱۴۰۴ بوده که بعداً بازنگری شده و محل اختلاف دولت و مجلس قرار گرفت. در واقع، تعرفهها نسبت به قانون اولیه بودجه ۱۴۰۴ کاهشی یا بدون تغییر ماندهاند، اما در مقایسه با اصلاحیه ابلاغشده در شهریورماه، خودروهای با حجم موتور کمتر از ۲۰۰۰ سیسی با افزایش تعرفه مواجه شدهاند.
جدول تعرفه واردات خودرو
| حجم موتور خودرو | بودجه ۱۴۰۴ | تعرفه اصلاحی | بودجه ۱۴۰۵ |
|---|---|---|---|
| برقی | ۴٪ | ۴٪ | ۴٪ |
| بردافزا (EREV) | ۱۰۰٪ | ۱۵٪ | ۴٪ |
| پلاگین هیبرید | ۱۰۰٪ | ۱۵٪ | ۱۵٪ |
| هیبرید | ۱۰۰٪ | ۱۵٪ | ۴۰٪ |
| بنزینی تا ۱۵۰۰ سیسی | ۱۱۰٪ | ۲۰٪ | ۴۰٪ |
| بنزینی ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سیسی | ۱۲۰٪ | ۴۰٪ | ۷۰٪ |
| بنزینی ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سیسی | ۱۳۰٪ | ۱۳۰٪ | ۱۳۰٪ |
| بنزینی ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سیسی | ۱۴۵٪ | ۱۸۰٪ | ۱۴۵٪ |
| بنزینی بیش از ۳۰۰۰ سیسی | ۱۶۵٪ | ۱۹۰٪ | ۱۶۵٪ |
افزایش قیمت تمامشده خودروهای اقتصادی
با تخصیص ارز خودرو و قطعات بر اساس نرخ آزاد (نزدیک به بازار، مانند نرخ تسعیر پیشنهادی یورو ۱۰۳ هزار تومان)، هزینه تمامشده واردات بهطور چشمگیری افزایش مییابد. این افزایش نهتنها قیمت خودروهای وارداتی را از دسترس اقشار متوسط و پایین جامعه خارج میکند، بلکه بهصورت زنجیرهای، گرانی را به سایر بخشهای صنعت و خدمات منتقل خواهد کرد. قطعات موردنیاز تولید داخلی نیز با قیمتهای چندبرابر وارد میشوند و در نهایت، خودروهای داخلی نیز از این موج گرانی در امان نخواهند ماند. نتیجه نهایی این چرخه، کاهش قدرت خرید مردم و تعمیق رکود در صنعت خودرو است.
تهدید برای زنجیره تأمین داخلی
در حال حاضر، بسیاری از قطعات موردنیاز صنعت خودروسازی داخلی همچنان وابسته به واردات هستند. با شوک قیمتی ناشی از نرخ ارز آزاد، این قطعات یا با هزینههای گزاف وارد میشوند که قیمت محصول نهایی را بالا میبرد، یا به دلیل عدم تخصیص بهموقع ارز و نوسانات بازار، تأمین آنها مختل شده و خطوط تولید با توقف موقت یا دائم مواجه میشوند. این مسئله نهتنها تولید داخلی را مختل میکند، بلکه هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم را نیز در معرض خطر قرار میدهد.
فرصت طلایی برای قاچاقچیان
این وضعیت، بهطور پارادوکسیکال، به فرصتی طلایی برای قاچاقچیان تبدیل میشود. سیاست ارزی فعلی، واردات رسمی را به فعالیتی پرریسک و کمسود بدل کرده است. در نتیجه، فضای رکودی ایجادشده به نفع بازیگران انحصاری و شبکههای قاچاق عمل میکند. خودروها و قطعات قاچاق که خارج از نظام مالیاتی و نظارتی هستند، با قیمت پایینتر ـ هرچند بیکیفیتتر و بدون ضمانت ـ بازار را اشباع خواهند کرد. بودجه ۱۴۰۵ با تداوم این مسیر، عملاً به حذف رقابت سالم و گسترش بازار سیاه دامن میزند.
بهینهسازی منابع ارزی در شرایط تحریم؟
دولت با واگذاری کامل قیمتگذاری ارز به نوسانات روزانه بازار آزاد، به نظر میرسد مسئولیت ایجاد ثبات در یکی از مهمترین بخشهای صنعتی و اقتصادی کشور را فراموش کرده است. آیا بهینهسازی منابع ارزی در شرایط تحریم واقعاً امکانپذیر است؟ آن هم در شرایطی که بازار ارز تحت تأثیر عوامل غیراقتصادی مانند تحریمها، سفتهبازی و التهابات سیاسی قرار دارد. نتیجه این رویکرد، عدم امکان برنامهریزی بلندمدت برای فعالان اقتصادی، تضعیف بنیانهای بازار خودرو و افزایش بلاتکلیفی و سردرگمی مصرفکنندگان است.
نرخ ارز در بودجه سال ۱۴۰۵
بررسی جزییات لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ نشان میدهد دولت در محاسبه حقوق ورودی گمرکی، نرخ ارز جدیدی را مبنا قرار داده است که بر اساس آن، هر یورو ۱۰۳ هزار تومان و معادل دلاری آن حدود ۸۵ هزار تومان لحاظ شده است. در لایحه بودجه سال آینده، ارز مبنای محاسبات گمرکی به سطحی نزدیک به نرخهای رسمی بازار ارز رسیده است.
البته از دیدگاه دولت، این سیاستها بخشی از رویکرد انقباضی بودجه ۱۴۰۵ برای کنترل تورم، کاهش کسری بودجه و هدفمند کردن حمایتهاست؛ اما اگر تعرفهها و نرخ محاسبه ارز بدون تغییر اساسی باقی بمانند، بازار خودرو کشور را با چالشهای جدیتری مواجه خواهند کرد.
نوشته نگرانی جدی بازار خودرو از سیاستهای ارزی و تعرفهای لایحه بودجه ۱۴۰۵ اولین بار در اسب بخار. پدیدار شد.
نظر بدهید