اتانول با عدد اکتان بالا و خاصیت خنک‌کنندگی، می‌تواند جایگزینی برای افزودنی‌های اکتان در خودروهای توربوشارژ باشد، اما نسبت استفاده از آن بسته به طراحی موتور متفاوت است. این سوخت، ضمن کاهش خطر ناک (احتراق پیش‌رس)، عملکرد موتور را بهبود می‌بخشد، اما چالش‌هایی مانند خوردگی قطعات و دسترسی محدود در ایران دارد.
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، خودروهای توربوشارژ به دلیل فشار بالای محفظه احتراق (تا ۲ بار) و دمای بالا (تا ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد)، به سوختی با عدد اکتان بالا (حداقل ۹۵ RON) نیاز دارند تا از ناک یا احتراق پیش‌رس جلوگیری شود. اتانول، با عدد اکتان ۱۰۸ RON و خاصیت خنک‌کنندگی ناشی از تبخیر بالا (گرمای نهان تبخیر ۸۴۱ کیلوژول بر کیلوگرم در مقایسه با ۳۵۰ برای بنزین)، گزینه‌ای جذاب به جای افزودنی‌های اکتان است. این ویژگی‌ها به‌ویژه در موتورهای توربوشارژ، که فشار توربو و نسبت تراکم بالاتری دارند، عملکرد را بهبود می‌بخشد. با این حال، در ایران، محدودیت‌های دسترسی به اتانول خالص، ریسک خوردگی قطعات و نیاز به تنظیمات خاص موتور، چالش‌هایی برای استفاده گسترده از آن ایجاد کرده است. با این حال باید دید که استفاده از اتانول چه مزایایی دارد؟
افزایش مقاومت در برابر ناک
اتانول با عدد اکتان ۱۰۸، مقاومت سوخت در برابر احتراق پیش‌رس را افزایش می‌دهد. سوخت با اکتان بالا زمان احتراق را بهتر کنترل کرده و امکان افزایش فشار توربو (تا ۰.۵ بار اضافی) و همچنین افزایش نسبت تراکم (تا ۱ واحد بیشتر) را فراهم می‌کند، که قدرت خروجی موتور را تا ۱۰ درصد بهبود می‌بخشد.
خنک‌کنندگی محفظه احتراق
گرمای نهان تبخیر اتانول (۸۴۱ کیلوژول بر کیلوگرم) در مقایسه با بنزین (۳۵۰ کیلوژول بر کیلوگرم)، دمای مخلوط هوا و سوخت را در محفظه احتراق تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد کاهش می‌دهد. این خنک‌کنندگی، خطر ناک را کاهش داده و به موتور اجازه می‌دهد در شرایط پر فشار با کارایی بالاتری عمل کند.
بهبود عملکرد موتور
اتانول، به دلیل اکسیژن بالای مولکولی (۳۴ درصد)، احتراق کامل‌تری ایجاد می‌کند و می‌تواند راندمان حرارتی موتور را تا ۵ درصد افزایش دهد. این ویژگی در موتورهای توربوشارژ، که به مخلوط غنی سوخت نیاز دارند، عملکرد را بهبود می‌بخشد.
کاهش ریسک افزودنی‌های تقلبی
در ایران، افزودنی‌های اکتان اغلب کیفیت مشکوکی دارند و ممکن است حاوی مواد غیراستاندارد باشند. اتانول خالص، به دلیل تولید صنعتی کنترل‌شده، ریسک تقلبی بودن را کاهش می‌دهد و گزینه‌ای مطمئن‌تر برای موتورهای حساس توربوشارژ است.
در این بین اما استفاده از اتانول ممکن است مشکلاتی را نیز برای خودرو ایجاد کند که در ادامه معایب و چالش‌های استفاده از اتانول نام برده می‌شود.
خوردگی قطعات
اتانول خاصیت خورندگی دارد و می‌تواند به قطعات فلزی (مانند آلومینیوم با ضخامت کمتر از ۲ میلی‌متر) و لاستیکی (مانند واشرها) در سیستم سوخت‌رسانی آسیب برساند. استفاده از اتانول با غلظت بالا (استفاده از سوخت E20 یا با اتانول بالاتر) نیازمند مواد مقاوم مانند فولاد ضدزنگ یا پلیمرهای خاص است، که در بسیاری از موتورها وجود ندارد.
کاهش چگالی انرژی
اتانول چگالی انرژی کمتری نسبت به بنزین (۲۶.۸ مگاژول بر کیلوگرم در مقابل ۴۴ برای بنزین) دارد، که مصرف سوخت را تا ۱۵ درصد افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند در موتورهای توربوشارژ، که به سوخت بیشتری در فشار بالا نیاز دارند، تأثیر منفی بر راندمان سوخت داشته باشد.
نیاز به تنظیمات موتور
نسبت اتانول به بنزین (مانند E10 یا E85) بسته به طراحی موتور متفاوت است. موتورهای توربوشارژ برای استفاده از اتانول با غلظت بالا نیاز به تنظیم ECU دارند تا نسبت هوا به سوخت (AFR) از ۱۴.۷ به حدود ۹.۸ تنظیم شود. بدون این تنظیمات، احتراق ناقص یا کاهش قدرت (تا ۸ درصد) رخ خواهد داد.
دسترسی محدود در ایران
اتانول خالص در ایران به‌صورت گسترده در دسترس نیست و اغلب به‌صورت مخلوط (مانند E10) عرضه می‌شود. زیرساخت‌های توزیع سوخت اتانولی، مانند پمپ‌های E85، در ایران وجود ندارد، که استفاده از آن را برای رانندگان دشوار می‌کند.
ملاحظات فنی و توصیه‌های سازندگان
بسیاری از شرکت‌های سازنده خودروهای توربوشارژ استفاده از سوخت‌های مخلوط اتانول مانند E10 (۱۰ درصد اتانول) را تأیید می‌کنند، اما برای غلظت‌های بالاتر (مانند E85) نیاز به موتورهای خاص (Flex-Fuel) یا تنظیمات ویژه دارند. بدون این سازگاری، استفاده از اتانول خالص می‌تواند به قطعات سوخت‌رسانی آسیب برساند یا گارانتی موتور را باطل کند.
در ایران، بازار سوخت‌های اتانولی توسعه‌نیافته است و استانداردهای کیفی سوخت اغلب رعایت نمی‌شود. افزودنی‌های اکتان موجود در بازار ممکن است تقلبی باشند و به موتور آسیب برسانند، اما اتانول نیز به دلیل نبود زیرساخت و عدم آگاهی عمومی، چالش‌های خاص خود را دارد. همچنین، شرایط آب‌وهوایی گرم ایران می‌تواند تبخیر اتانول را تسریع کرده و فشار بخار سیستم سوخت (تا ۶۰ کیلوپاسکال) را افزایش دهد، که خطر نشتی را بالا می‌برد.
بر این اساس می‌توان گفت که اتانول جایگزینی مؤثر برای افزودنی‌های اکتان در خودروهای توربوشارژ است که عملکرد را بهبود می‌بخشد و خطر ناک را کاهش می‌دهد. با این حال، خوردگی قطعات، نیاز به تنظیمات موتور و دسترسی محدود در ایران، چالش‌هایی جدی ایجاد می‌کند. برای استفاده ایمن، رانندگان باید از سازگاری موتور اطمینان حاصل کرده و مخلوط‌های استاندارد را انتخاب کنند. در بازار ایران، که افزودنی‌های اکتان اغلب غیرقابل اعتماد هستند، اتانول می‌تواند گزینه‌ای مطمئن باشد، اما توسعه زیرساخت‌های توزیع و آموزش فنی برای بهره‌برداری کامل از آن ضروری است.
نوشته استفاده از اتانول به جای افزودنی‌های اکتان در خودروهای توربوشارژ ممکن است؟ اولین بار در اسب بخار. پدیدار شد.
نظر بدهید