شمع خودرو شما

توضیحات

شمع خودرو چیست؟

همان‌طور که در قسمت قبل به آن اشاره شد، شمع خودرو قطعه‌ای کوچک است که در انتهای سیلندر یا روی سرسیلندر خودرو واقع شده است. موتور‌های احتراق داخلی برای عملکرد صحیح به سه رکن اصلی اکسیژن، سوخت و حرارت نیاز دارند. وظیفه شمع این است که در زمان فشردگی بخار بنزین در انتهای سیلندر، با ایجاد جرقه و انفجار بنزین درون سیلندر، حرارت و انرژی لازم برای به حرکت درآمدن خودرو را فراهم ‌کند.

انرژی لازم برای جرقه‌زدن شمع، از باتری خودرو تأمین می‌شود. در واقع، شمع انرژی الکتریکی باتری را که با حرکات متناوب دلکو به محفظه‌ احتراق حاوی مخلوط سوخت و گاز رسیده است، مشتعل و انرژی گرمایی موردنیاز موتور برای حرکت را تأمین می‌کند. هرچه جرقه شمع قوی‌تر باشد، عمل احتراق بهتر صورت می‌گیرد. ازاین‌رو بر اساس نوع موتور خودرو، برای هر سیلندر از یک یا دو شمع استفاده می‌شود. از سوی دیگر، عدم کارکرد خوب و صحیح شمع، موجب احتراق ناقص و استهلاک موتور و سایر قطعات می‌شود.

اجزای شمع خودرو

شمع خودرو از اجزای مختلفی ساخته‌ شده است که تک‌تک این اجزا، بر نحوه عملکرد آن تأثیرگذار هستند. موارد زیر، اجزای شمع خودرو هستند:

ترمینال شمع

بالاترین قسمت شمع که به قسمت عایق متصل است، ترمینال شمع نامیده می‌شود و وظیفه آن، انتقال جریان ولتاژ بالا از وایر شمع به الکترود مرکزی است.

عایق سرامیکی

ازآن‌جایی‌که پایین عایق به داخل محفظه احتراق می‌رود، جنس این عایق آلومین یا اکسید آلومینیوم AL203 با خلوص بالا است. ویژگی‌های این عایق، مقاومت بالا در برابر حرارت، مقاومت مکانیکی، عایق‌بندی عالی و هدایت حرارتی در دمای بالا است. به دلیل بهبود وضعیت عایق‌بندی ترمینال اصلی و الکترود مرکزی شمع، پس از فشرده‌کردن عایق سرامیکی، سطح خارجی آن با لعاب شیشه پوشانده می‌شود. این لعاب شیشه‌ای، تمامی منافذ را می‌پوشاند و ضمن ممانعت از نفوذ رطوبت و کثیفی، از افت ولتاژ نیز جلوگیری می‌کند. مقاومت این عایق سرامیکی تا دمای 1200 درجه سانتی‌گراد است.

بدنه‌ شمع

بدنه شمع که از فولاد ساخته شده است، وظیفه اتصال مستحکم شمع به بدنه سرسیلندر را بر عهده دارد. بدنه شمع از قسمت بالا با آچار‌خور و از پایین به‌وسیله رزوه با دیگر اجزای شمع درگیر است.

الکترود مرکزی

وظیفه الکترود مرکزی، انتقال نیروی الکتریسیته از ترمینال تا محفظه‌ احتراق است. الکترود مرکزی که با نام الکترود مثبت نیز شناخته می‌شود، باید مقاومت حرارتی بالا و رسانای الکتریسیته‌ خوبی داشته باشد.

الکترود منفی که به آن الکترود کناری نیز گفته می‌شود، به شکل زائده‌ای به انتهای پایه بدنه شمع متصل است. به طور معمول، جنس الکترود منفی از آلیاژ نیکل-کروم است و تعداد آن در شمع‌های مختلف متفاوت است.

گپ

به فاصله میان الکترود مرکزی و الکترود منفی، گپ یا شکاف جرقه گفته می‌شود. این فاصله باید بر اساس نیاز‌های موتور و بسیار دقیق تنظیم شود؛ اما به‌ صورت کلی، هرچه فاصله بین دو الکترود بیشتر باشد، عمل جرقه‌زنی شمع بهتر صورت می‌گیرد.

انواع شمع خودرو

دسته‌بندی شمع‌ها بر اساس عوامل و شاخص‌های متفاوتی صورت می‌گیرد که به شرح زیر است:

دسته‌بندی شمع بر اساس جنس هسته آن

الکترود شمع با توجه به کاربرد شمع، از آلیاژ‌های مختلفی ساخته می‌شود. طبیعتاً ازآن‌جایی‌که این الکترود در معرض حرارت بالایی قرار دارد، باید از جنسی مقاوم در برابر حرارت ساخته شود.

شمع‌های مسی

در برخی شمع‌ها، هسته اصلی از مس یا نیکل ساخته می‌شود که روکشی از جنس کروم، سیلیکون  یا منگنز دارد. این نوع شمع‌ها، عمومیت و محبوبیت بیشتری میان مصرف‌کنندگان دارند و نسبت به سایر شمع‌ها ارزان‌تر هستند.

شمع‌های پلاتینیوم

در شمع‌های پلاتینیومی، هسته اصلی را از جنس پلاتین می‌سازند. پلاتین رسانایی بیشتری نسبت به مس دارد اما درعین‌حال قیمت بالایی نیز دارد و قیمت شمع‌های پلاتینی معمولاً، 2 تا 3 برابر بیشتر از شمع‌های مسی است. از سوی دیگر این فلز مقاومت بیشتری در مقابل پوسیدگی دارد و به همین علت شمع‌های پلاتینیومی نسبت به شمع‌های مسی دوام بیشتری نیز دارند که از این نظر مقرون به‌صرفه‌تر به ‌نظر می‌آیند.

شمع‌های ایریدیومی

شمع‌های ایریدیومی، انواع دیگری از شمع‌ها هستند که علی‌رغم هم‌خانواده‌بودن ایریدیوم و پلاتینیوم از نظر علم شیمی، نسبت به شمع‌های پلاتینی طول عمر بیشتری دارند. قیمت این شمع‌ها حدوداً 2 تا 3 برابر شمع‌های پلاتینی است؛ اما از لحاظ دوام، تقریباً 4 برابر بیشتر عمر می‌کنند. شمع‌های ایریدیومی گران و البته کمیاب هستند.