برندهای خودرویی آمریکا، ژاپن، چین، اروپا و کره جنوبی تقریباً کل بازار جهانی خودرو را در اختیار دارند و پرفروش‌ترین مدل‌ها در اکثر کشورها به این کشورها تعلق دارد. در این بین ایران و مالزی، تنها کشورهایی هستند که برندهای داخلی آنها در بازارهای داخلی پرفروش‌اند، اما این برندها به دلیل انحصار داخلی و عدم صادرات گسترده، در صحنه جهانی حضور ندارند.
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، بازار جهانی خودرو تحت تسلط برندهای پنج منطقه کلیدی است: آمریکا (فورد، تسلا، جنرال موتورز و…)، ژاپن (تویوتا، هوندا، نیسان و…)، چین (بی‌وای‌دی، چری، گریت‌وال و…)، اروپا (فولکس‌واگن، بنز، بی‌ام‌و و…) و کره (هیوندای، کیا و…). طبق گزارش انجمن بین‌المللی تولیدکنندگان خودرو (OICA)، این برندها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۸۵ درصد از ۸۸ میلیون خودروی فروخته‌شده در جهان را تولید کردند. پرفروش‌ترین خودروهای جهان، مانند تویوتا کرولا، تسلا مدل Y و هیوندای توسان، همگی از این مناطق هستند و در بازارهای متنوعی از آمریکا تا آسیا و آفریقا پیشتازند. با این حال، ایران و مالزی استثناهایی هستند که برندهای داخلی آنها، مانند ایران‌خودرو، سایپا، پرودا و پروتون، در بازارهای داخلی غالب‌اند، اما به دلیل انحصار داخلی و نبود صادرات گسترده، در بازار جهانی جایگاهی ندارند.
برندهای آمریکایی، ژاپنی، چینی، اروپایی و کره‌ای با ترکیبی از نوآوری، تنوع محصول و شبکه فروش جهانی، بازارهای بین‌المللی را تسخیر کرده‌اند. تویوتا و هیوندای به دلیل قابلیت اطمینان و قیمت رقابتی، در آسیا و آفریقا پیشرو هستند. تسلا نیز با خودروهای الکتریکی، بازارهای آمریکا و اروپا را تحت تأثیر قرار داده است.
در مقابل برندهای چینی مانند بی‌وای‌دی با رشد ۶۳ درصدی فروش در سال ۲۰۲۴، به‌ویژه در بازارهای نوظهور، به رقیبی جدی تبدیل شده‌اند. برندهای اروپایی مانند فولکس‌واگن و مرسدس‌بنز نیز با تمرکز بر کیفیت و فناوری، در بازارهای لوکس و میان‌رده غالب‌اند. این برندها با سرمایه‌گذاری در خودروهای الکتریکی، هیبریدی و فناوری‌های خودران، جایگاه خود را تثبیت کرده‌اند و در بیش از ۹۰ درصد کشورهای جهان، پرفروش‌ترین مدل‌ها را ارائه می‌دهند.
استثنای ایران و مالزی
ایران و مالزی تنها کشورهایی هستند که پرفروش‌ترین خودروهایشان به برندهای داخلی محدود می‌شود. در ایران، شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا با مدل‌هایی مانند سمند، پژو پارس و پراید، حدود ۹۴ درصد بازار داخلی را در اختیار دارند. در مالزی، برندهای پروتون و پرودوا با مدل‌هایی مانند پروتون ساگا و پرودوا مویوی، بیش از ۶۰ درصد بازار را کنترل می‌کنند. این تسلط به دلیل سیاست‌های انحصاری، تعرفه‌های بالای گمرکی (تا ۶۵ درصد در ایران و ۳۰ درصد در مالزی) و حمایت دولتی از تولید داخلی است. با این حال، هیچ‌کدام از این برندها حضور قابل‌توجهی در بازارهای جهانی ندارند. طبق آمار OICA، صادرات خودروهای ایرانی در سال ۲۰۲۴ کمتر از ۵,۰۰۰ دستگاه و صادرات مالزی کمتر از ۳۰,۰۰۰ دستگاه بوده، در حالی که تویوتا به‌تنهایی بیش از ۸ میلیون دستگاه صادر کرده است.
دلایل انحصار داخلی در ایران و مالزی
انحصار داخلی در ایران و مالزی نتیجه ترکیبی از سیاست‌های اقتصادی و محدودیت‌های بازار است. در ایران، تحریم‌های بین‌المللی از سال ۲۰۱۸، خروج برندهای جهانی مانند رنو و کیا را به دنبال داشت و بازار را به تولیدات داخلی محدود کرد. کیفیت پایین، فناوری قدیمی و نبود رقابت باعث شده خودروهای ایرانی مانند پراید، با مصرف سوخت بالا (تا ۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر)، در بازارهای جهانی غیررقابتی باشند و این در حالی است که چنین خودروهایی بخش قابل توجهی از بازار داخل را به خود اختصاص داده‌اند. در مالزی، سیاست‌های حمایت‌گرایانه دولت برای تقویت پروتون و پرودوا، همراه با تعرفه‌های بالا، برندهای داخلی را تقویت کرده، اما این برندها به دلیل فقدان نوآوری و استانداردهای جهانی، عمدتاً به بازار داخلی محدود مانده‌اند.
انحصار داخلی در ایران و مالزی، ضمن حمایت از تولید محلی، معایبی مانند افزایش قیمت‌ها، کاهش کیفیت و محدود شدن انتخاب مصرف‌کنندگان را به دنبال داشته است.
برای کاهش انحصار و همگام شدن با بازار جهانی، ایران و مالزی باید سیاست‌های خود را بازنگری کنند. کاهش تعرفه‌های گمرکی می‌تواند رقابت را افزایش داده و کیفیت خودروهای داخلی را بهبود بخشد. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای تولید خودروهای هیبریدی و الکتریکی، مانند تلاش‌های بی‌وای‌دی چین، ضروری است. همچنین، همکاری با برندهای جهانی برای انتقال فناوری و افزایش صادرات می‌تواند این کشورها را وارد بازار جهانی کند. در ایران، تسریع در اسقاط خودروهای فرسوده و در مالزی، تقویت استانداردهای صادراتی، می‌تواند گامی به سوی جهانی شدن باشد.
این در حالی است که بدون اصلاح سیاست‌ها، سرمایه‌گذاری در فناوری و ورود به بازار جهانی، این دو کشور نه تنها نمی‌توانند با غول‌های خودرویی رقابت کنند، بلکه بازار داخلی خود را نیز درگیر مشکلات متعدد خواهند کرد.
نوشته پرفروش‌ترین برندهای خودرویی جهان در سال 2024؛ ایران و مالزی استثناهای انحصاری اولین بار در اسب بخار. پدیدار شد.
نظر بدهید