پس از فعال شدن مکانیزم ماشه، برخی رسانه‌های غربی مدعی شدند که با همکاری‌های چین و تغییر سازوکارها، این تحریم‌ها اثر چندانی بر اقتصاد ایران نخواهد گذاشت. پیرو این موضوع رسانه‌های معتبری مانند بلومبرگ و وال‌استریت ژورنال تأکید کرده‌اند تهاتر به روش همکاری چینی‌ها با خودروسازان ایرانی در تحریم‌ها بدل شده و از این طریق همکاری اقتصادی پایدار با ایران ادامه پیدا کرده است.
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، پس از فعال شدن مکانیزم ماشه، کارشناسان غربی معتقدند که برخلاف دوران تحریم‌های گسترده سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵، امروز شرایط اقتصاد جهانی و جایگاه ایران در بازار انرژی تغییر کرده است و کشورهایی مانند چین و روسیه نه‌تنها با اجرای تحریم‌های جدید همکاری نخواهند کرد، بلکه در مسیر آن مانع‌تراشی خواهند نمود.
آنها همچنین معتقد هستند که تحریم‌های سازمان ملل تأثیر چندانی بر روابط اقتصادی ایران نخواهد داشت، چرا که بخش عمده تجارت خارجی ایران در سال‌های اخیر از مسیرهایی خارج از ساختار مالی غرب انجام می‌شود.
حالا بلومبرگ و وال‌استریت ژورنال در گزارش‌هایی تأیید کرده‌اند که چین با استفاده از سازوکارهای تهاتری و کانال‌های مالی پنهان، زمینه همکاری اقتصادی پایدار با ایران را در شرایط تحریم‌ها فراهم کرده است. در این روابط تجاری، مبادله کالا به کالا میان دو کشور به صورت مدل «نفت در برابر زیرساخت» اجرا می‌شود.
فلز خام ایرانی در برابر قطعات خودروی چینی
در همین رابطه دنیای اقتصاد به نقل از بلومبرگ نوشت که: «تجارت تهاتری حول محور مبادله قطعات و خودروهای چینی در ازای مس، روی و سایر فلزات ایرانی و حتی محصولات کشاورزی مانند بادام هندی می‌چرخد. این سیستم توسط مجموعه‌ای از شرکت‌های بزرگ در استان آن‌هوئی چین هدایت می‌شود؛ چری اتومبیل (Chery Automobile)، بزرگ‌ترین صادرکننده خودروهای چینی و یازدهمین شرکت بزرگ خودروهای سواری در جهان که قطعات و فناوری را تأمین می‌کند و گروه فلزات غیرآهنی تونگلینگ (Tongling Nonferrous Metals Group Holdings)، یک شرکت پیشرو در زمینه فلزات که دریافت‌کننده و توزیع‌کننده فلزات ایرانی در چین است، از جمله این شرکت‌ها هستند.»
چری مستقیماً با ایران تهاتر نمی‌کند، بلکه قطعات را به یک شرکت واسطه در استان آن‌هوئی می‌فروشد؛ این شرکت قطعات را به صورت «نیمه‌مونتاژ شده (SKD)» به ایران ارسال می‌کند تا توسط شریک محلی چری، مدیران خودرو (MVM)، مونتاژ و فروخته شوند.
گرچه معاملات تهاتری در مقایسه با کل صادرات ۹ میلیارد دلاری چین به ایران در سال گذشته نسبتاً کوچک هستند (معادل صدها میلیون دلار)، اما این معاملات اهمیت فوق‌العاده‌ای در تداوم حضور اقتصادی چین در ایران و تثبیت بازار فروش چری دارند. ایران زمانی مهم‌ترین بازار بین‌المللی چری بود و تا سال ۲۰۱۶ بیش از نیمی از فروش بین‌المللی این شرکت را تشکیل می‌داد.
نکته حیاتی این است که هیچ شواهدی مبنی بر نقض تحریم‌های آمریکا توسط چری یا تونگلینگ وجود ندارد؛ زیرا تحریم‌های آمریکا و اروپا مشخصاً افراد و شرکت‌های آن کشورها و هر کسی را که از ارزهای آنها استفاده کند، را هدف قرار می‌دهد. شرکت‌های چینی می‌توانند بدون نقض قوانین، معاملات خود را با یوآن یا ریال انجام دهند و تجارت با ایران تحت قوانین داخلی چین کاملاً قانونی باقی می‌ماند.
با این حال، نیاز به تهاتر یا استفاده از ساختارهای پیچیده نشان‌دهنده ریسک‌گریزی شرکت‌های بزرگ دولتی چینی است که از ترس مجازات‌های ثانویه از معاملات مستقیم اجتناب می‌کنند. این امر موجب شده است که تجارت چین و ایران از طریق لایه‌های متعدد شرکت‌های واسطه انجام شود.
حمایت مالی و بیمه‌ای دو غول چینی از ایران
به گزارش وال‌استریت ژورنال، در کنار تهاتر کالا به کالا، چین یک کانال مالی پنهان و بسیار پیچیده‌تر برای پرداخت بهای نفت ایران ایجاد کرده است. این سیستم به تهران این امکان را می‌دهد که به‌رغم تلاش‌های واشنگتن برای خفه کردن درآمد نفتی‌اش، همچنان میلیاردها دلار پول نقد را در پروژه‌های زیرساختی به‌کار گیرد.
این سازوکار عملاً یک سیستم «نفت در برابر زیرساخت» است و به شدت به دو نهاد چینی متکی است: سایناشور (SINOSURE)، شرکت بیمه و اعتبار صادراتی چین، یک شرکت دولتی غول‌پیکر که نقش «چسب مالی» را بازی می‌کند و پروژه‌های زیرساختی چینی در ایران را بیمه می‌کند و به این ترتیب ریسک آنها را به‌رغم تحریم‌ها کاهش می‌دهد. نهاد کلیدی دیگر در این میان، چوکسین (Chuxin) است؛ یک نهاد مالی بسیار سری مستقر در چین که نام آن در هیچ فهرست رسمی از بانک‌ها یا مؤسسات مالی چین وجود ندارد و خارج از شبکه رسمی بانکی فعالیت می‌کند. این نهاد، قلب تپنده سیستم پرداخت مخفی است.
فرآیند دور زدن تحریم‌ها به این شکل است که فروش نفت ایران به یک خریدار چینی، معمولاً شرکتی مانند «ژوهای ژن‌رونگ (Zhuhai Zhenrong)» ثبت می‌شود. ژوهای ژن‌رونگ یک شرکت دولتی نفتی است که خود توسط آمریکا تحریم شده است.
خریدار چینی در این شرایط، به جای پرداخت مستقیم پول به ایران، ماهانه صدها میلیون دلار به حساب «چوکسین» واریز می‌کند و «چوکسین» این مبالغ را به شرکت‌های پیمانکاری مهندسی و ساخت‌وساز چینی منتقل می‌کند که پروژه‌های زیرساختی عظیم مانند فرودگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، پروژه‌های آب و برق را در ایران اجرا می‌کنند. سایناشور کل این پروژه‌ها و ریسک‌های ناشی از تحریم را بیمه و تضمین می‌کند.
برآوردهای غربی نشان می‌دهد که تنها در سال ۲۰۲۴، حدود ۸.۴ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی ایران از طریق این کانال به سمت تأمین مالی پروژه‌های چینی در ایران سرازیر شده است. این کانال یک شریان حیاتی برای اقتصاد تحت فشار تحریم ایران است و به مقامات ایرانی اجازه می‌دهد تا بخشی از درآمد نفتی را از طریق خرید مستقیم کالا از چین بازیابی کنند و به تأمین خدمات اساسی مانند آب و برق بپردازند.
این گزارش‌ها نشان می‌دهد همان‌طور که معمار اصلی تحریم‌های ضد ایرانی اعتراف کرده است، تحریم‌های سازمان ملل اثر اقتصادی چندانی بر ایران نخواهند داشت و چین و روسیه مانع از شدت آن می‌شوند.
در این میان، هرچند این روش مانع از خاموشی چراغ تولید خودرو و همچنین سایر بخش‌های صنعت کشور می‌شود، اما نباید فراموش کرد که دور زدن تحریم‌ها و عدم ارتباط عادی با اقتصاد جهانی، فاصله ایران با سطح اول تکنولوژی را زیاد کرده و درآمدهای کشور را کاهش داده است. ضمن اینکه تعمیق وابستگی به یک کشور نیز به اندازه خودش خطرناک و شکننده خواهد بود.
نوشته تهاتر روش همکاری چینی ها با خودروسازان ایرانی در تحریم/ فلز خام ایرانی در برابر قطعات خودروی چینی اولین بار در اسب بخار. پدیدار شد.
نظر بدهید