صنعت خودروسازی ایران با بهره‌وری پایین نیروی کار مواجه است و با وجود داشتن تعداد قابل‌توجهی نیروی انسانی، تولید سالانه آن با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد.
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، صنعت خودروسازی ایران، که یکی از صنایع بزرگ کشور است، با چالش جدی بهره‌وری پایین نیروی کار دست‌وپنجه نرم می‌کند. با وجود اشتغال حدود مستقیم حدود ۸۰ هزار نفر در این صنعت، تولید سالانه خودروسازان داخلی به مراتب کمتر از شرکت‌های جهانی نظیر تویوتاست. طبق داده‌ها، تویوتا با حدود ۷۱,۰۰۰ نیروی کار در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۰ میلیون خودرو تولید کرده، در حالی که کل صنعت خودروسازی کشور با بیش از این میزان نیروی کار در سال تنها ۱.۵ میلیون دستگاه خودرو تولید کرده است. این اختلاف فاحش، که ناشی از عوامل متعددی مانند نیروی کار مازاد، تکنولوژی قدیمی و مدیریت ناکارآمد است، صنعت خودروسازی ایران را از رقابت در بازارهای جهانی دور نگه داشته و زیان‌های انباشته‌ای را به اقتصاد کشور تحمیل کرده است.
بهره‌وری پایین نیروی کار
بر اساس گزارش‌ها، سرانه تولید خودرو به ازای هر نیروی کار در ایران خودرو حدود ۱۸ دستگاه در سال است، در حالی که این رقم در تویوتا به حدود ۱۴۰ دستگاه می‌رسد. این اختلاف نشان‌دهنده بهره‌وری بسیار پایین نیروی کار در ایران است. به گفته کارشناسان، نیروی کار مازاد، که اغلب به دلیل فشارهای سیاسی و استخدام‌های غیرضروری به صنعت تحمیل شده، یکی از دلایل اصلی این ناکارآمدی است. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از نیروی کار صنعت خودروسازی کشور در بخش‌های غیرتولیدی مانند امور ستادی مشغول هستند.
تکنولوژی قدیمی و ناتوانی در رقابت جهانی
خودروهای تولیدی در ایران اغلب از پلتفرم‌های قدیمی (مانند دهه ۱۹۸۰) استفاده می‌کنند و فاقد استانداردهای کیفی لازم برای رقابت در بازارهای جهانی هستند. در مقابل، تویوتا با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، خطوط تولید خودکار و مدیریت بهینه، توانسته بهره‌وری نیروی کار خود را به حداکثر برساند. به گفته برخی کارشناسان صنعت خودرو، استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی در ایران، نه‌تنها بهره‌وری را کاهش داده، بلکه هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد و کیفیت محصولات را پایین نگه می‌دارد.
نیروی کار مازاد و مدیریت ناکارآمد
تحقیق و تفحص مجلس دهم نشان داد که حدود ۱۲ درصد از هزینه‌های تولید خودرو در ایران به حقوق و دستمزد نیروی کار اختصاص دارد، که سه برابر استانداردهای جهانی است. این هزینه‌ها عمدتاً ناشی از نیروی کار مازاد است که به دلیل سیاست‌های دولتی و فشارهای سیاسی به شرکت‌ها تحمیل شده‌اند. همچنین، بی‌ثباتی مدیریتی و قیمت‌گذاری دستوری، انگیزه سرمایه‌گذاری در بهبود فرآیندها و افزایش بهره‌وری را کاهش داده است.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
بهره‌وری پایین نیروی کار در صنعت خودروسازی ایران، زیان‌های انباشته‌ای را به شرکت‌ها تحمیل کرده است. گزارش‌های مالی نشان می‌دهد که زیان انباشته شرکت‌های خودروساز به چندین هزار میلیارد تومان رسیده است. این زیان‌ها نه‌تنها به سهامداران و اقتصاد کشور آسیب می‌رساند، بلکه باعث ناتوانی در رقابت جهانی شده و ایران را از بازارهای صادراتی محروم کرده است.
راهکارهای پیشنهادی
کارشناسان معتقدند که برای بهبود بهره‌وری نیروی کار، باید اقداماتی مانند کاهش نیروی مازاد از طریق بازنشستگی پیش از موعد، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و اصلاح مدیریت انجام شود. همچنین، آزادسازی قیمت‌گذاری و همکاری با خودروسازان خارجی می‌تواند به بهبود کیفیت و افزایش تولید کمک کند. به گفته برخی کارشناسان، اگر ایران بخواهد در صنعت خودروسازی رقابتی شود، باید بهره‌وری نیروی کار را حداقل ۵ برابر افزایش دهد، که نیازمند بازنگری اساسی در ساختارها و سیاست‌هاست.
در پایان می‌توان گفت که صنعت خودروسازی ایران با بهره‌وری پایین نیروی کار، تکنولوژی قدیمی و مدیریت ناکارآمد، از استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد. برای رفع این مشکل، کاهش نیروی مازاد، به‌روزرسانی فناوری و اصلاح مدیریت ضروری است. بدون این تغییرات، صنعت خودروسازی ایران همچنان در چرخه زیان و ناکارآمدی باقی خواهد ماند.
نوشته بهره‌وری پایین نیروی کار در صنعت خودروسازی ایران و فاصله عمیق با استانداردهای جهانی اولین بار در اسب بخار. پدیدار شد.
نظر بدهید