گیربکس‌های ZF از دقیق‌ترین و بادوام‌ترین جعبه دنده‌های جهان هستند. در این مطلب با تاریخچه شرکت آلمانی ZF، شرکای جهانی، معروف‌ترین گیربکس‌های تولیدی، خودروهای مجهز به ZF در بازار ایران و آینده برقی این برند آشنا شوید.
وقتی سخن از هماهنگی کامل میان قدرت موتور و هوشمندی سیستم انتقال نیرو به میان می‌آید، هیچ نامی به اندازه ZF در ذهن مهندسان و علاقه‌مندان خودرو نمی‌درخشد. این برند آلمانی بیش از یک قرن است که مفهوم دقت مکانیکی را به استاندارد جهانی تبدیل کرده و جعبه دنده‌هایی ساخته که در برابر زمان، فشار و سرعت همچنان پایدار مانده‌اند.
از جاده‌های اروپا تا بزرگراه‌های آسیا و از خودروهای اسپرت تا شاسی بلندهای خانوادگی و حتی خودروهای کار و تجاری، فناوری ZF نقشی اساسی در خلق تجربه‌ی رانندگی بی وقفه دارد. گیربکس‌هایی که نه‌تنها توان انتقال قدرت را بالا می‌برند، بلکه نشان دهنده فلسفه مهندسی آلمان در تلفیق کیفیت، ظرافت و دوام‌اند.
تاریخچه شرکت ZF؛ از هواپیما تا خودروهای لوکس
شرکت ZF Friedrichshafen AG در سال ۱۹۱۵ توسط «فرانتس زپ فریدریش» در شهر فریدریشس هافن آلمان بنیان‌گذاری شد. در آغاز کار، ماموریت آن توسعه سامانه‌های انتقال نیرو برای هواپیماهای نظامی بود اما پس از پایان جنگ جهانی و تغییر مسیر صنعت حمل و نقل، فعالیت ZF به حوزه خودروسازی گسترش یافت. دهه‌ی ۱۹۳۰ نقطه‌ی عطفی در تاریخ شرکت بود، دوره‌ای که نخستین گیربکس‌های خودروهای سواری توسط ZF طراحی شدند و پایه‌ی موفقیت‌های آینده را بنا نهادند.
در دهه‌ی ۱۹۶۰، ZF با معرفی نخستین گیربکس‌های اتوماتیک ساخت آلمان انقلابی در رانندگی ایجاد کرد. سرعت، نرمی و دوام بالای این محصولات باعث شد ZF در کنار دو نام بزرگ جهانی، یعنی آیسین ژاپن و مگنا، به یکی از سه قدرت اصلی صنعت انتقال نیرو بدل شود. اکنون بیش از شش دهه از آن دوران گذشته و ZF با بیش از ۱۶۰ هزار نیروی انسانی در جهان، به شرکتی چند ملیتی با فعالیت در زمینه سیستم‌های جعبه دنده، تعلیق، فرمان، ایمنی و فناوری خودروهای هیبریدی و برقی تبدیل شده است.
سهام داران و شرکای جهانی ZF
مالک اصلی ZF بنیاد صنعتی Zeppelin Stiftung است، نهادی که برای حفظ میراث صنعتی شهر فریدریشس هافن تاسیس شد و همچنان روح صنعتی آلمان را در ساختار اقتصادی ZF زنده نگه داشته است. از سوی دیگر، این شرکت با ادغام و خرید چند شرکت با سابقه، دامنه‌ی تخصص خود را گسترش داده است. شرکت Sachs که در تولید کلاچ و سیستم‌های تعلیق شهرت دارد و شرکت آمریکایی TRW Automotive که در زمینه سیستم‌های ایمنی و ترمز فعال بود، اکنون زیرمجموعه ZF محسوب می‌شوند.
ZF طی دهه‌های اخیر همواره شریک قابل اعتماد بزرگترین خودروسازان جهان بوده است. همکاری‌های گسترده آن با برندهایی چون BMW، مرسدس بنز، آئودی، جگوار لندرور، مازراتی، استلانتیس، جیپ و رم موجب شده تا محصولات این شرکت استاندارد فنی صنعت آلمان را در خودروهای مختلف جهان تثبیت کند.
در آسیا نیز همکاری‌های راهبردی ZF با خودروسازان چینی مانند Geely، Chery، Great Wall، SAIC، BYD و Hongqi نشان دهنده‌ی نفوذ جهانی این برند است، تا جایی که برخی از خطوط تولید گیربکس‌های ZF در خاک چین قرار دارند و بخشی از محصولات آن برای بازارهای صادراتی آسیا و خاورمیانه تولید می‌شود.
معروف‌ترین گیربکس‌های ZF
در میان ده‌ها نوع گیربکس تولید شده توسط ZF، چند نمونه جایگاه افسانه‌ای در تاریخ خودروسازی دارند. گیربکس ZF 8HP، یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای مهندسی آلمان، با دقت تعویض فوق‌العاده، عملکرد نرم و هماهنگی کامل با موتور شناخته می‌شود. این محصول در خودروهایی چون BMW سری ۵ و ۷، آلفارومئو جولیا، جگوار XF و رم ۱۵۰۰ به کار رفته و بسیاری از کارشناسان آن را بهترین جعبه دنده اتوماتیک جهان می‌دانند.
مدل ZF 9HP که برای خودروهای دیفرانسیل جلو طراحی شده، نخستین بار در Jeep Cherokee معرفی شد و هدفش کاهش مصرف سوخت و افزایش بهره‌وری بود. در کنار آن، نسل‌های قدیمی‌تر مانند ZF 6HP هنوز هم قابلیت و دوام مثال زدنی دارند و در خودروهای لوکس دهه‌ی ۲۰۰۰ از جمله BMW E60 و Audi A6 C6 دیده می‌شوند.
ZF همچنین در توسعه گیربکس‌های دوکلاچه با مدل‌های 7DSG و 7DT نقش مهمی داشت. جعبه دنده‌هایی که مخصوص خودروهای اسپرت طراحی شدند و تمرکز آن‌ها بر سرعت تعویض و واکنش لحظه‌ای است. در سال‌های اخیر، مسیر ZF به سمت گیربکس‌های هوشمند‌تر و برقی تغییر کرده است، جایی که فناوری eDrive توانسته با ترکیب موتور الکتریکی، گیربکس و سیستم کنترل در یک واحد واحد، آینده سیستم انتقال قدرت را متحول سازد.
خودروهای غیر چینی مجهز به گیربکس ZF
گیربکس‌های ZF در طیف گسترده‌ای از خودروهای جهانی به کار می‌روند و بسیاری از برندهای لوکس آن را قلب محرک محصولاتشان می‌دانند. از BMW سری ۳، ۵ و ۷ گرفته تا Audi A6، A8 و Q7، از Jaguar XF و F‑Pace تا Range Rover Sport و Maserati Ghibli و Quattroporte، حضور ZF در این مدل‌ها تضمین کننده حس رانندگی نرم، واکنش سریع و دوام بالا بوده است.
حتی شرکت‌هایی مانند Dodge و Alfa Romeo نیز از گیربکس‌های ZF برای محصولات قدرتمند خود بهره برده‌اند. تأثیر طراحی گیربکس ۸HP آنچنان گسترده است که برندهایی چون Toyota و Hyundai نیز در ساخت نسل‌های جدید گیربکس‌های اتوماتیک، از منطق و ساختار مهندسی ZF الگوبرداری کرده‌اند.
مزایا و معایب گیربکس‌های ZF
گیربکس‌های تولیدی ZF به نرمی تعویض دنده، هماهنگی دقیق با موتور و مصرف سوخت پایین مشهورند. دوام بالای قطعات و مقاومت آن‌ها در برابر حرارت و فشار موجب می‌شود خودروهایی که از این فناوری بهره می‌برند، در طولانی مدت بازده پایداری داشته باشند.
با این حال، حساسیت بالای این گیربکس‌ها به کیفیت روغن و دقت بالای نرم‌افزار کنترل، سبب می‌شود نگهداری آن‌ها نیازمند سرویس تخصصی باشد. هزینه تعمیرات نیز در مقایسه با گیربکس‌های معمولی بالاتر است، اما کیفیت و طول عمر نهایی، این هزینه را توجیه پذیر می‌سازد.
حضور گیربکس‌های ZF در کامیون‌ها و کامیونت‌ها
ZF در دنیای کامیون‌ها همان نقشی را دارد که در خودروهای لوکس ایفا می‌کند، ترکیبی از دوام، دقت و کارایی. گیربکس‌های صنعتی این برند مانند TraXon، PowerLine و EcoLife در کامیون‌های اروپایی شناخته‌شده‌ای چون MAN TGX، Mercedes‑Benz Actros، DAF XF و Iveco S‑Way به کار رفته و به دلیل طراحی هوشمند و کنترل الکترونیکی دقیق، توانسته‌اند مصرف سوخت و استهلاک را تا حد زیادی کاهش دهند.
گیربکس ترکسون با نسبت‌های متعدد و سیستم مدیریت حالت رانندگی، عملکردی هماهنگ با وزن بار و شرایط مسیر دارد، ویژگی‌ای که آن را به استانداردی جهانی در کشنده‌های سنگین بدل کرده است. در حوزه کشنده‌های چینی، همکاری ZF با برندهایی چون Sinotruk HOWO، Foton Auman و Shacman X3000 باعث شده نسخه‌های تحت لیسانس گیربکس‌های ترکسون و ۱۲ سرعته دستی در این کامیون‌ها استفاده شود.
این مدل‌ها که در ایران نیز حضور دارند که به دلیل دوام بالا و تعویض نرم‌تر نسبت به گیربکس‌های دیگر مورد توجه ناوگان‌های حمل و نقل بین‌شهری قرار گرفته‌اند. فارغ از ملیت سازنده، نام ZF در هر کامیون از Actros اروپایی تا HOWO چینی نشانه‌ای است از اعتماد به انتقال قدرت دقیق و ماندگار آلمانی.
آینده ZF؛ حرکت به سمت برقی شدن
ZF امروز در مرحله‌ای است که فناوری سنتی را با نوآوری‌های الکتریکی ادغام کرده است. پروژه‌های اخیر این شرکت با برندهای بزرگی چون مرسدس بنز، ب ام و و تسلا شامل توسعه سامانه‌های eDrive است.
مجموعه‌هایی که موتور برقی، گیربکس و سیستم کنترل را در یک واحد یکپارچه ترکیب می‌کنند. افزون بر آن، ZF در حال توسعه سیستم‌های کلاچ هوشمند برای خودروهای هیبریدی سبک است تا بتوانند بدون وقفه بین حالت بنزینی و برقی جابه‌جا شوند. چشم‌انداز آینده برای ZF، طراحی جعبه دنده‌هایی است که با هوش نرم افزاری تطبیق پذیر و مصرف انرژی نزدیک به صفر، ساختار رانندگی را به استاندارد جدیدی در عصر برق و هوشمندی بدل سازند.
نوشته همه چیز درباره گیربکس ZF؛ شاهکار آلمانی که دنیا را دنده به دنده فتح کرد اولین بار در اسب بخار. پدیدار شد.
نظر بدهید