لاستیک در خودروهای کار و تجاری یکی از مهمترین بخش‌هاست که استهلاک بالا در کمین آن است. اما رعایت نکاتی در اینباره از هزینه‌های اضافه جلوگیری می‌کند.
لاستیک، جزو مهمترین و در عین حال پرهزینه‌ترین قطعات مصرفی هر کشنده است. این بخش از وسیله نقلیه، پیوند مستقیم میان وزن چندین تنی کامیون و سطح جاده را ایجاد می‌کند. هر تصمیم و هر عادت رانندگی، مستقیماً بر طول عمر لاستیک اثر گذاشته اما بر اساس آمار، مدیریت صحیح لاستیک می‌تواند هزینه نگهداری ناوگان را تا ۲۰ درصد کاهش دهد و ایمنی جاده را به طور محسوسی افزایش دهد.
۱. فشار باد صحیح؛ عاملی حیاتی و همیشگی
فشار باد یکی از موثرترین عوامل تعیین کننده در عمر لاستیک است. کم فشاری باعث افزایش دمای داخل تایر، تغییر شکل بیش از حد لایه‌های داخلی و نهایتاً پارگی یا جدا شدن عاج می‌شود. در مقابل، پرفشاری موجب تمرکز سایش در قسمت میانی آج، کاهش سطح تماس و کاهش فرمان پذیری می‌شود.
روش استاندارد: اندازه‌گیری فشار باد با دستگاه کالیبره، در حالت سرد (حداقل سه ساعت پس از توقف یا پیش از شروع حرکت).
دوره بررسی: حداقل هفته‌ای یکبار در مسیرهای بین المللی و پیش از هر سفر در حمل و نقل کوتاه.
۲. تنظیم زوایای چرخ و بالانس
بی توجهی به همراستاسازی (Alignment) و بالانس چرخ‌ها باعث سایش نامتقارن و گاه غیرقابل جبران می‌شود.
عدم تنظیم زاویه Toe یا Camber = سایش پله‌ای یا دندانه‌ای.
در خودروهایی با کارکرد بالا، تنظیم فرمان و بالانس باید هر ۶۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر انجام شود یا در صورت مشاهده لرزش و کشیدن فرمان، حتی زودتر.
این اقدام علاوه بر افزایش عمر لاستیک، باعث کاهش مصرف سوخت نیز می‌شود.
۳. رعایت ظرفیت بار تایر
هر لاستیک دارای شاخص بار (Load Index) مشخص است که تحمل وزن و فشار مجاز آن را تعیین می‌کند. حمل بار بیش از این ظرفیت حتی با فشار باد درست، سبب گرم شدن بیش از حد، تغییر شکل دائمی و شکست ساختاری می‌شود.
توصیه می‌شود مشخصات لاستیک‌ها و تطابق آن با محورهای کشنده و نوع بار، پیش از هر مأموریت بررسی شود.
استفاده از سامانه TPMS (پایش فشار و دمای لاستیک) در کشنده‌های مدرن یک سرمایه‌گذاری بازگشت پذیر است.
۴. جابه‌جایی دوره‌ای لاستیک‌ها (Rotation)
محور جلو، محور محرک و محور تریلر هرکدام نوع متفاوتی از سایش را تجربه می‌کنند. با جابه‌جایی علمی لاستیک‌ها در فواصل مشخص، می‌توان این سایش را یکنواخت کرد و عمر کلی را افزایش داد.
فاصله پیشنهادی: هر ۶۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر یا همراه با سرویس‌های اصلی.
الگوهای جابه‌جایی باید دقیقاً مطابق با دستور سازنده تایر انجام شود، زیرا جهت آج در برخی تایرها ثابت است.
۵. شیوه رانندگی؛ دوست یا دشمن لاستیک
رانندگی تهاجمی، ترمزهای ناگهانی و شتاب‌گیری شدید، عوامل اصلی ایجاد داغ شدن لاستیک و سایش غیرطبیعی‌اند. همچنین ترمزهای بادی در صورت خرابی یا عدم تطابق با سیستم ABS ممکن است چرخ را لحظه‌ای قفل کنند و باعث ایجاد سطح تخت (Flat Spot) شوند.
رانندگی نرم و پیش‌بینی‌گر، ضمن جلوگیری از سایش زودهنگام، مصرف سوخت را نیز کاهش می‌دهد.
۶. توجه به سلامت سیستم تعلیق
تعلیق معیوب، مانند کمک فنرهای فرسوده یا بوش‌های خراب، موجب می‌شود ضربات جاده مستقیماً به تایر منتقل شود و ترک‌های جانبی یا شکستگی سیم به وجود آید.
بازرسی دوره‌ای سیستم تعلیق باید هم‌سطح با بازرسی موتور، گیربکس و سیستم ترمز در نظر گرفته شود.
۷. نگهداری و انبارداری تایر یدکی
محل نگهداری تایر یدکی باید به دور از نور مستقیم خورشید، منابع گرما و مواد شیمیایی باشد. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این عوامل باعث خشک شدن لاستیک و ترک خوردگی سطحی یا عمقی می‌شود.
تایر باید به شکل عمودی و روی سطح صاف نگهداری شود و در صورت انبارداری طولانی، هر چند ماه یک بار جابه‌جا و چرخانده شود.
جمع بندی
عمر مفید لاستیک، حاصل هماهنگی میان نگهداری فنی، رعایت قوانین رانندگی و استفاده از تجهیزات متناسب با شرایط کار است. هیچ مکمل یا افزودنی جادویی قادر به جبران کمبود این سه عامل نیست. با دقت در فشار باد، همراستاسازی دوره‌ای، مدیریت بار، رانندگی نرم و حفظ سلامت سیستم تعلیق، می‌توان از هر مجموعه لاستیک، حداکثر کارکرد ایمن و اقتصادی را به دست آورد.
نوشته افزایش عمر لاستیک در کشنده و کامیون اولین بار در اسب بخار. پدیدار شد.
نظر بدهید